SEESAC sprovodi kampanju na društvenim mrežama u zemljama zapadnog Balkana u cilju podizanja svesti o opasnostima koje se vezuju za ovu vrstu slavlja u našem regionu.
Ne kvari žurku!
Slavi srcem, ne oružjem.
Da li ste znali da se svake godine, širom našeg regiona, mnoge proslave propraćene pucnjavom iz vatrenog oružja završe ranjavanjem ili smrću?
Slavljeničko pucanje, tj. šenlučenje se širom zapadnog Balkana javlja u različitoj meri i različitim povodom. Prisutno je na brojim dešavanjima, poput venčanja, obeležavanja rođenja deteta, verskih praznika, dočeka Nove godine, kao i na sportskim događajima.
SEESAC sprovodi kampanju na društvenim mrežama u zemljama zapadnog Balkana u cilju podizanja svesti o opasnostima koje se vezuju za ovu vrstu slavlja u našem regionu. Kampanja, koja traje od 20. decembra do 20. januara, sprovodi se na Facebook-u, Instagram-u, i na Google-u, i obuhvata Albaniju, Bosnu i Hercegovinu, Kosovo*, Crnu Goru, Srbiju i bivšu Jugoslovensku Republiku Makedoniju.
Pridružite nam se u kampanji Slavi srcem, ne oružjem kako bi se sprečili veći gubici i kako bi naš region bio bezbedniji tokom predstojećih praznika.
Pomozite nam tako što ćete proslediti našu poruku, statističke podatke i slike koje govore više od reči.
Pročitajte više u nastavku.
PUCANJE IZ VATRENOG ORUŽJA NA PROSLAVAMA U ZEMLJAMA ZAPADNOG BALKANA:
Iako je šenlučenje bilo prisutno i ranije, vlasti su ovaj običaj zabranile tokom hladnog rata i time ga gotovo iskorenile. Pomenuti običaj je oživeo za vreme Hadnog rata i time ga gotovo iskorenile. Pomenuti običaj je oživeo za vreme 1990-ih i brzo se širio usled socijalnih nemira i etničkih sukoba. Danas se šenlučenje više vezuje za široku rasprostranjenost oružja u regionu, nego za tradiciju.
Pucanje iz vatrenog oružja na venčanju ili povodom rođenja deteta, posebno sina, bilo je način da se o događaju obaveste susedna sela, naročito u planinskim oblastima Albanije i Crne Gore. Iako je ovakav način prenošenja poruke zastareo, još uvek postoji običaj da se ovim putem ostali obaveste o srećnom događaju. Praznici, poput Božića, Nove godine i Uskrsa, se sada često obeležavaju slavljeničkom pucnjavom u ponoć. Pored toga, sve je učestalija i slavljenička pucnjava na venčanima i sportskim događajima. Kako se pojava slavljeničkog pucanja širila, tako je rastao i broj žrtava.
Nekada je u Albaniji slavljeničko pucanje predstavljano sastavni deo određenih rituala i svečanosti. Neki dokazi ukazuju na vezu između (ponovne) pojave šenlučenja i povećanog nivoa nesigurnosti, sukoba i količine oružja. Nakon krize tokom 1997. i 1998. godine, šenlučenje na svadbama i tokom novogodišnjih proslava se nastavilo, posebno u severoistočnoj Albaniji.
- NEKOLIKO ŽRTAVA ŠENLIČENJA U NOVOGODIŠNJOJ NOĆI (ALB)
- ZALUTALI METAK POGODIO 35-godišnju ŽENU (ALB)
- U SLAVLJENIČKOJ PUCNJAVI IZREŠETANA STAMBENA ZGRADA (ALB)
- 16-GODIŠNJAK SLAVI UZ AUTOMATSKO ORUŽJE (ALB)
U etnički mešovitim područjima u Bosni i Hercegovini, kao što je Mostar, učesnici fokus grupe su izjavili da su čuli zvuke slavljeničke pucnjave tokom gotovo svih verskih praznika i nakon velikih sportskih događaja.
Pucanje na slavljima je uobičajeno i na Kosovu*, naročito na svadbama i tokom novogodišnjih proslava.
- DEVOJKU POGODIO ZALUTALI METAK U NOVOGODIŠNJOJ NOĆI U PRIŠTINI (ALB)
- ČETVORO OSOBA RANJENO ZA 24 ČASTA USLED ŠENLUČENJA NA PODORIČNIM SLAVLJIMA (ALB)
- 21-godišnji MLADIĆ POGOĐEN ZALUTALIM METKOM TOKOM DOČEKA NOVE GODINE U MITROVICI (ALB)
Kao što je slučaj i u drugim delovima zapadnog Balkana, šenlučenje se retko prijavljuje u Crnoj Gori. Uprkos tome, 2014. godini, zabeležena su 33 prekršaja u vezi sa nezakonitom upotrebom vatrenog oružja i eksplozivnih naprava, i to najčešće na privatnim zabavama povodom venčanja, dočeka Nove godine, Božića i rođenja deteta.
- FOTOGRAF RANJEN NA SVADBI (BCMS)
Slavljeničko pucanje je često i u Srbiji. Istraživanje koje je sprovedeno među mladima pokazuje da je 80% mladih prisustvovalo pucanju iz vatrenog oružja na venčanima. Žene smatraju da je ova praksa neprimerena za svaku priliku, dok je osobe srednje životne dobi i stari nikako ne odobravaju.
- DEVOJČICA RANJENA DOK JE KOMŠIJA SLAVIO ROĐENJE DETETA (BCMS)
- SVADBA – DEČAK RANIO OCA NA SVADBI (BCMS)
U bivšoj Jugoslovenskoj Republici Makedoniji došlo je do naglog širenja pojave slavljeničkog pucanja neposredno nakon sukoba 2001. i 2002. godine. Ovim se iznova ukazuje na vezu između slavljeničkog pucanja, nivoa bezbednosti i dostupnosti oružja.
- METAK UBIO DETE NA SVADBI (ALB)
- DEVOJKA UBIJENA TOKOM SLAVLJENIČKE PUCNJAVEU NOVOGODIŠNJOJ NOĆI U CENTRU SKOPLJA (ENG)
Izvor: “The rifle has the devil inside” Gun Culture in South East Europe, SEESAC, 2006
Ova kampanja je deo SEESAC-ovog EUSAC projekta koji se finansira na osnovu ODLUKE SAVETA EU 2013/730/CFSP u znak podrške aktivnostima koje SEESAC sprovodi na planu razoružanja i kontrole oružja. SEESAC pruža podršku nacionalnim i regionalnim akterima u jačanju njihovih kapaciteta za kontrolu i smanjenje proliferacije i zloupotrebe malokalibarskog i lakog naoružanja i time doprinesu stabilnosti, bezbednosti i razvoju u Jugoistočnoj Evropi (SEE).
* Reference koje se odnose na Kosovo treba tumačiti u kontekstu Rezolucije SB UN 1244/99.